За
ўнікальнай аўтэнтычнай традыцыяй, якая ўнесена ў Дзяржаўны спіс
гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі, Спіс нематэрыяльнай культурнай
спадчыны ЮНЕСКА, назіралі і мясцовыя жыхары, і госці з розных куткоў Беларусі і
нават блізкага замежжа. За калядным абрадам пільна сачылі і дзясяткі фота- і
відэакамер розных сродкаў масавай інфармацыі.
Ужо каля 16 гадзін у цэнтральным
парку населенага пункта разгарнуўся вялікі кірмаш. Для аматараў нацыянальнай
беларускай кухні смачныя стравы прадставілі клубнае аб’яднанне «Лоцвінскія
ўдалухі», работнікі Жыліхаўскага і Бучацінскага СДК. Даспадобы прыйшлася
выстава-продаж ААТ «Семежава», дзе можна было сагрэцца гарачым чаем ці
паспытаць духмянага шашлыка. Разнастайныя прысмакі для гасцей свята прапаноўвалі
дамашні падворак пераможцаў рэспубліканскага сельскагаспадарчага праекта
«Уладар вёскі» сям’і Літвіных, а таксама гаспадыня Наталля Сафронава са сваёй
выпечкай. Прыгожую прадукцыю можна было набыць на выставе-продажы майстроў
раённага Цэнтра ткацтва, народнага клуба «Скарбонка», раённага цэнтра
традыцыйнай культуры. Ну а які ж Шчадрэц ды без варажбы! Даведацца пра сваю
будучыню гасцям свята прапаноўвалі «варажбіткі» з Руднянскага клуба-бібліятэкі
і Цімкавіцкага СДК. Шмат удзельнікаў каляднага кірмашу паспыталі шчасця ў
бяспройгрышнай латарэі, арганізаванай Ляшнянскім клубам-бібліятэкай.
Тым часам ля Семежаўскага Цэнтра
культуры і вольнага часу ішла забаўляльная праграма. Пад гукі цудоўных песень у
выкананні групы «Сяброўкі» раённага Цэнтра культуры, вакальных калектываў
Навасёлкаўскага СДК і Ляшнянскага клуба-бібліятэкі госці з задавальненнем
пускаліся ў скокі.
Бліжэй да пяці гадзін вечара ў
цэнтр каляднага дзейства роўным строем увайшлі калектывы «Цароў» —
малодшы і старэйшы. Галоўныя героі ўнікальнага свята, апранутыя ў белыя
штаны і кашулі, чырвоныя семежаўскія паясы з геаметрычным арнаментам, крыж-накрыж
завязаныя на грудзях, і высокія шапкі з рознакаляровымі папяровымі стужкамі, у
суправаджэнні каларытных персанажаў Механошы, Дзеда і Бабы на вачах гледачоў
разыгралі драму «Цар Максімільян». Пасля прадстаўлення хлопцы накіраваліся па
азначаных маршрутах, дзе іх ужо зачакаліся семежаўцы. У суправаджэнні шматлікіх
гасцей і мясцовых жыхароў калядны гурт наведваў хату за хатай, дэманструючы
даўні прыгожы абрад. Але, бясспрэчна, усе назіральнікі, якія крочылі за
«Царамі», чакалі прыцемкаў. І вось, калі Шчодры вечар набраў сілу і ўжо пачало
змяркацца, хлопцы запалілі факелы, і калядны строй рушыў скрозь цемру,
каб прынесці шчасце ў чарговы дом…
Упершыню сведкамі каляднага
дзейства сталі госці са сталіцы, якія з задавальненнем падзяліліся ўражаннямі:
— Разам з мужам на ўласным
аўто прыехалі ўбачыць гэтае цудоўнае відовішча. «Цары» — адзіны калядны абрад,
які занесены ў Спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА, —
падзялілася Кацярына Прасняк. — У інтэрнэце ёсць шмат інфармацыі, але
вельмі захацелася пагля-дзець на яго ўжывую. Прыемна было назіраць за хлопцамі
— удзельнікамі абраду. Яны настолькі захоп-леныя дзействам, што яно
атрымліваецца эмацыянальным і вельмі шчырым. Спа-дзяёмся, што прыедзем сюды і ў
наступным годзе.
— Пра абрад даўно даведалася з
інтэрнэта. Але, на жаль, не даводзілася прыехаць раней. Атрымалася вось
толькі цяпер, калі выйшла на пенсію. Вельмі цікавы, незвычайны і цёплы
аўтэнтычны абрад. Прыехала я ў скла-дзе групы, якую прапанавала арганізацыя
«Культура роднага краю», — адзначыла мінчанка Галіна Біцяй. — Некалі я і сама
прымала ўдзел у калядаваннях. Але тут дзейства сапраўды вельмі відовішчнае.
Словы абраду нават вывучылі на памяць. Спадабаўся і калядны кірмаш у цэнтры
населенага пункта. Дадому паедзем з вельмі добрымі ўражаннямі.
Сяргей
ЛАЗОЎСКІ
«СП» http://www.kopyl.by
