Ад патэфонаў да
музычнага цэнтра, ад самавара да электрычнага чайніка, ад драўлянай да
трохколавай калыскі, ад кашулi, адзення рэтра да сучаснага стылю…Убачыць усю гiсторыю вёскi Слабада-Кучынка ад мiнулага
да сучаснага можна ў Слабада-Кучынскай бiблiятэцы-клубе, якую ўзначальвае
Валянціна Барташэвіч.— Па сутнасці, у Год малой радзімы было вырашана
сабраць старадаўнія рэчы, каб паказаць, як развіваліся быт i культура ў нашай
вёсцы, — запэўнівае загадчыца бiблiятэкi-клуба Валянцiна Барташэвiч. — Тут
больш за тысячу экспанатаў, датаваных канцом XIX – пачаткам XXI cтагоддзяў.
Дарэчы, сама работнiк культуры на выставе
прадставiла многiя рэчы: сямейная швейная машынка (1959 г.), баян (1969 г.),
сучасная электраплітка фірмы «Цэптэр», дзіцячы ложак, мясарубка i цынкавыя
ночвы з пральнай дошкай.Актыўна ўдзельнічаў у стварэнні выставы i намеснік дырэктара па вучэбна-выхаваўчай
рабоце ДУА «Слабадакучынская СШ» Барыс Дзенісюк. Настаўнiк шмат гадоў займаецца
даследаваннем гiсторыi сваёй малой радзiмы, таму менавiта са школьнага музея на
выставу патрапiлi лапці, шнуроўкі (святочны абутак), драўляныя начоўкі i
піянерскі барабан.— Гэтая выстава цікавая не толькі дзецям, але і дарослым, бо многае змянілася з
тых савецкіх гадоў, многае сышло ў мінулае, — дзелiцца Барыс Мiкалаевiч. —
Памятаю, што ў 70-х гадах, калі сюды прыехала наша сям’я, тэлевізараў у вёсцы
было не больш за тры, а халадзільнікаў — толькі пяць. У былыя часы тут былі
цесляры па прoзвiшчы Астрэйкі, бандары Рымашэўскія, самабытныя майстры па
вырабе конскай вупражы. Дарэчы, Ніна Пратасевіч з сынамі прадставіла не толькі
бандарныя вырабы (выдзеўбаны посуд), але і стругальныя інструменты: гэблік,
калёўка, баран. Людзі займаліся сельскагаспадарчай працай, выраблялі скуры i
шылі адзенне. У вёскi ёсць свая гісторыка-культурная спадчына і пэўныя
дасягненні ў сельскагаспадарчай вытворчасці. Доказ таму — розныя ўзнагароды за
працу, у тым лiку медаль ВДНГ СССР былога сакратара партыйнай арганізацыі
саўгаса «Крыніца» Зоi Салановiч.Прадметы дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, партыйны (1963 г.) і камсамольскі
(1955 г.) білеты, сталовыя прыборы i посуд, швейная i пральныя машыны, калекцыі
гадзiннiкаў, значкоў, манет і грошай, дарожных чамаданаў, тэрмасаў, сіфонаў і
іншыя рэчы на выставе атрымалі другое жыццё. У выніку ў экспазіцыю патрапілі
прадметы з 55 сялянскiх сем’яў, у тым лiку i дачнiкаў. Геаграфiя ўдзельнікаў
шырокая: Вiцебск, Мiнск, Бабруйск, гарадскi пасёлак Рось Гродзенскай вобласцi i
iнш. I ўсе вырабы — іх сямейныя рэліквіі, беражліва захоўваемыя многія
дзесяцігоддзі.Сярод старэйшых экспанатаў — самавар, датаваны 1872 годам, прадстаўлены
Таццянай Руднік з Бабруйска, а сярод сучасных — мультыварка ад Аляксандра
Хілько. Цікава зірнуць на старадаўнюю аўдыя-, вiдэа-, радыё-, тэле- i
камп’ютарную тэхніку. На выставе прадстаўлены i патэфон з пласцінкамі,
тэлевізар «Рэкорд-6» ад мiнчанкi Алены Зялкоўскай, узоры першага манітора для
камп’ютара ад Валянціны Мянзелен, радыёпрыёмніка ад Таццяны Руднiк з Бабруйска
i фотаапарата ад Людмілы Рымашэўскай з Мiнска. Ёсць тут і DVD-прайгравальнік ад
паштальёнкi Ганны Трыгубовiч.У кутку залы — вышытыя гладдзю i крыжыкам карцiны, iконы, сама-тканыя посцiлкi,
ручнiкi i коўдры, сурвэткi, фiранкi, падушкi, абрусы. Iх для экспазiцыi далi
праграмiст Вольга Барташэвiч i Людмiла Кандыбовiч з Мiнска, Нiнa Змачынская з
в. Астрэйкi, дырэктар школы Валянцiна Кандыбовiч, а таксама Нiна Кандыбовiч,
Алена Калпак, Таццяна Рыбак, Нiна Краўчанка i Раiса Ясючэня. Па суседстве —
сямейная скарбонка саматканых пакрывал, набiўных карцiн, вышытых гладдзю
дываноў i ручнiкоў Людмiлы i Мiхаiла Давыдоўскiх, экспанаты з асабiстага музея
(усяго 23) сям’i Дашкевiчаў: ваенны кiцель (1977 г.), разак для торфу, прэс для
адцiскання сыру, драўляныя вёдры, нажнiцы для стрыжкi авечак, маслабойка i
iнш., а таксама ўнікальныя калекцыi кедаў і шклянак Мікалая Курловіча i
дэкаратыўных бутэлек ад старшынi Слабада-Кучынскага сельскага Савета Нэлі
Гусевай.Асаблівасцю выставы стала i тое, што некаторыя прадметы жаночага гардэроба і
ўзоры нацыянальных беларускіх касцюмаў можна не толькі разглядзець, патрымаць у
руках, але і прымераць, тым самым пагрузіцца ў атмасферу мінулых стагоддзяў.
Дарэчы, асаблiвую цiкавасць выклiкаюць рэчы Iрыны Кукраш, якая прадставiла
батыставую начную кашулю (1902 г.) i навалачку з гербам роду маскоўскiх дваран
Успенскiх, а таксама шаль i скураную жаночую сумачку.Арганiзатары выставы дзякуюць тым (прозвішчы ўсіх і не пералічыць), хто прымаў
удзел і дапамагаў у папулярызацыi сваіх нацыянальных традыцый. Выстава «Ад
мiнулага да сучаснага» прадаўжаецца да Новага года i запрашае ў свет рэчаў,
якія адлюстроўваюць гісторыю i дух часу, усiх жадаючых.
Таццяна БОХАН
