Ён з
кагорты тых кіраўнікоў, хто сваёй працай і талентам гаспадара ў другой палове
ХХ стагоддзя праслаўляў родную Капыльшчыну
Віктар
Іванавіч Колас, старшыня саўгаса «Цімкавіцкі», вывеў гаспадарку ў лік лепшых:
сельгаспрадпрыемства неаднаразова станавілася пераможцам рэспубліканскага
сацыялістычнага спаборніцтва. А сам Колас узнагароджаны
ордэнам «Знак Пашаны», медалямі «За працоўную адзнаку» і
«За доблесную працу. У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра
Ільіча Леніна», а таксама Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР. Яго
прозвішча занесена ў Кнігу працоўнай славы ААТ «Капыльскае».
■ Віктар
Колас з захапленнем расказвае пра сваё жыццё
Зараз,
напярэдадні свайго 80-гадовага юбілею, Віктар Іванавіч па-ранейшаму бадзёры і
актыўны. Расказваючы пра мінулае, дакладна і хутка называе адметныя даты і
падзеі свайго жыцця. Не памылюся, калі скажу, што ён адзін з тых лю-дзей, ад
якіх нібы падзараджаешся жыццёвай сілай і энергіяй, бо яны па сваёй прыродзе —
аптымісты і ясна бачаць шлях, па якім патрэбна рухацца.
На
пытанне, як удавалася доўгі час утрымліваць лідарскія пазіцыі, Віктар Іванавіч
амаль не задумваючыся адказвае:
— Калі я
прыйшоў, саўгас знаходзіўся ў заняпа-дзе. Таму прыйшлося пайсці на невялікі
пераварот: стаўку зрабілі на вырошчванне буйной рагатай жывёлы — і не
прагадалі. На базе спіртзавода было вырашана стварыць міжгаспадарчае
прадпрыемства па адкорме буйной рагатай жывёлы, дзе за год планавалася
адкормліваць да 22 тысяч галоў. Па-іншаму арганізавалі кармленне жывёлы, і
прывагі паступова пачалі павялічвацца, узрасло пагалоўе. Значна знізіўся
сабекошт мяса. Адпаведна павялічылася абарачальнасць сродкаў.
■ Валянціна
і Віктар. Пачатак 60-х гадоў ХХ стагоддзя
Як
пацвярджэнне сказанаму, на старонках «СП» ад 4 ліпеня 1974 года знаходзім такія
даныя: «Калі абарачальнасць сродкаў у саўгасе «Цімкавіцкі» ў 1969 годзе складала
259 дзён, кожны рубель прыносіў прыбытак 26 капеек, то ўжо ў 1973 годзе
абарачальнасць адпаведна склала 223 дні, а рубель даў 63 капейкі.
Рэнтабельнасць саўгаснай вытворчасці ўзрасла за гэты час з 28,9 працэнта да
38,2».
Яшчэ адзін
бок прафесійнай дзейнасці Віктара Іванавіча — пэўны час ён з’яўляўся членам
праўлення рэспубліканскай арганізацыі Усесаюзнага таварыства «Веды». І рабіў
гэта з захапленнем і добрасумленна. Каб расказаць пра поспехі свайго
сельгас-прадпрыемства, Колас зрабіў слайды пра яго жыццё і выступаў з імі ў так
званых Дамах асветы. У 1982 годзе Віктар Іванавіч у складзе дэлегацыі БССР
прымаў удзел у рабоце VIII з’езда Усесаюзнага таварыства «Веды», які праходзіў
у Вялікім Крамлёўскім палацы.
— Вы
разумееце, у дэлегацыю ўвайшлі вялікія вучоныя, сярод якіх наш знакаміты
зямляк, канструктар МАЗаў Міхаіл Сцяпанавіч Высоцкі, акадэмік Нацыянальнай
акадэміі навук беларусі генетык Любоў Уладзіміраўна Хатылёва. І я — просты
чалавек, — усхвалявана расказвае суразмоўца. — Але мне даручылі выступаць.
Пасля таго, як я расказаў пра нашы дасягненні, да мяне падыходзілі і пыталі:
няўжо на самай справе такія саўгасы ёсць у БССР? Пазней, ужо ў складзе групы
савецкіх вучоных, ездзіў яшчэ і ў Германію. Вось як.
За 15
гадоў кіраўніцтва саўгасам сярод іншага Віктар Колас паспеў пабудаваць
электракацельню, частку чыгункі, абнавіў аўтатранспартны парк. І заўсёды ён
імкнуўся зрабіць жыццё людзей лепшым, чым было, бо асабісты лёс Віктара Коласа
з самага дзяцінства быў напоўнены драматызмам і нягодамі.
■ Валянціна
Мікалаеўна паказвае сямейную галерэю
Рана
застаўшыся без бацькоў, Віця быў вымушаны клапаціцца пра сябе і сваю будучыню
сам. Тата Іван Адамавіч, афіцэр НКУС, з першых дзён пайшоў на фронт, перад
гэтым паспеўшы перавезці жонку з двума дзеткамі з Мінска да сваякоў у Думічы. У
хуткім часе захварэла і памерла сястрычка Ганна, не вытрымаўшы цяжкасцей
ваеннага часу пайшла з жыцця і маці, не дажыўшы тыдзень да Дня Перамогі.
Віктара ўзялі на выхаванне сваякі. З вайны бацька вярнуўся і нават быў абраны
старшынёй праўлення калгаса ў в. Бабоўня. Але былы франтавік пражыў нядоўга: не
вытрымала здароўе, падарванае на вайне, і ў чэрвені 1950 года ён памёр.
Знайсці
свой асабісты шлях у жыцці Віктару дапамог тагачасны дырэктар школы ў
Нізкавічах Віктар Паўлавіч Сергіеня. Менавіта ён заўважыў здольнасці юнака, яго
імкненне да лепшай долі і падказаў паступаць у Мінскі палітэхнікум, які той
паспяхова і закончыў у 1957 годзе.
Праца ў
Магілёўскай вобласці, ваенная служба ў Маскоўскай акрузе супрацьпаветранай
абароны, вучоба ў Мінскім дзяржаўным інстытуце народнай гаспадаркі, уступленне
ў рады КПСС, а пазней і пасада сакратара партыйнага камітэта саўгаса «Бабоўня»
— прыступкі, з якіх складаўся не толькі характар, але і прафесійны шлях Віктара
Іванавіча. Вядома ж, у лідара саўгасных партыйцаў спраў і клопатаў было
надзвычай многа. На ўліку — некалькі дзясяткаў камуністаў, якія працуюць у
полі, на фермах, будоўлях, у майстэрнях. І ўсюды свае праблемы, усюды патрэбна
пабываць, правесці з людзьмі адпаведную гутарку, даць разумную параду.
У той жа
час пазнаёміўся і ажаніўся з выпускніцай Гродзенскага сельскагаспадарчага
інстытута Валянцінай Мікалаеўнай.
— Разам мы
ўжо 57 гадоў, — гаворыць Віктар Іванавіч. — І за ўсім маім поспехам стаіць
цярпенне, розум і мудрасць жонкі. Яна заўсёды мне раіла, як дзейнічаць.
Мы выгадавалі годных дзяцей: дачку і сына, якія працуюць урачамі ў г. Мінску.
Ганарымся двума ўнукамі і праўнукамі.
— Віктар
Іванавіч заўсёды ўмеў падабраць ключык да кожнага чалавека, глыбока пранікнуць
у душы людзей, каб даць ім дакладны напрамак у працы і розных жыццёвых
сітуацыях, — дадае Валянціна Мікалаеўна. — Таму, упэўнена, у яго і атрымалася
дасягнуць высокіх вынікаў.
На маё
пытанне, якія б парады Вы далі маладым кіраўнікам, Колас зноў-такі імгненна і
ўпэўнена адказвае:
— Па-першае,
не брацца за тую справу, якую не зможаш выканаць. Трэба заўсёды правяраць
лю-дзей, глядзець, на што яны здольны. Бо зараз шмат тых, хто імкнецца зрабіць
больш для сябе, нібы для агульнай справы, так званых кар’ерыстаў. Па-другое,
патрэбна ведаць агульныя заканамернасці, філасофію, паліталогію. Трэба мець
рознабаковую адукацыю. А яшчэ — здольнасці да самааналізу і самакантролю.
Што ж,
даваць такія парады Колас мае права, бо сам — чалавек шматбаковых ведаў: акрамя
іншага ён скончыў інстытут марксізму і ленінізму па спецыялізацыі «Навуковыя
асновы кіравання», меў зносіны з цікавейшымі людзьмі свайго часу. Пасля 15
гадоў на пасадзе дырэктара саўгаса амаль 10 гадоў Віктар Іванавіч узначальваў
Капыльскую раённую дзяржаўную насенную інспекцыю, а ў 1995 годзе быў абраны
старшынёй Цімкавіцкага сельсавета. На гэтай пасадзе асабліва ярка выявілася яго
ўменне разумець людзей, жыць з імі адзінымі думкамі, пры неабходнасці аказаць
дапамогу.
Дзіяна
ТКАЧЭНКА
