На Капыльшчыне адбыўся мітынг, прысвечаны 80-годдзю з таго дня, калі была спалена вёска Вялікія Прусы. Прадстаўнікі грамадскіх арганізацый, прадпрыемстваў раёна, настаўнікі і вучні ўстаноў адукацыі г. Капыля прынялі ўдзел у мерапрыемстве.
Жыхары вёскі не зрабілі нічога дрэннага, яны проста хацелі жыць. Мірнае насельніцтва Вялікіх Прус складала 670 чалавек. Але 26-27 верасня 1942 года сталі чорнымі датамі ў гісторыі вёскі…
Аляксандр Касінскі, старшыня РАС ДТСААФ, адзначыў, што аб тым, што пачалася Вялікая Айчынная вайна, жыхары горада Капыля і раёна даведаліся 22 чэрвеня 1941 года ў 12 гадзін дня з выступлення па радыё намесніка старшыні Савета народных камісараў Вячаслава Молатава. У гэты дзень да вечара з боку Слуцка чулася аўтаматная страляніна. Хутка чорныя клубы дыму дабраліся і да Капыльшчыны.
– Фашысцкая навала, як злодзей, знянацку падкралася, гэта было горкай нечаканасцю для жыхароў вёскі Вялікія Прусы, – расказвае Аляксандр Іванавіч. – Немцы загадалі ануляваць калгас, збажыну. Тым часам у вёсцы пачала непрыкметна фарміравацца падпольная патрыятычная група з ліку камсамольцаў і камуністаў. І ў тым, што вясной 1942 года ў прускім лесе ўзнік першы партызанскі атрад, была галоўная заслуга тутэйшых жыхароў. Ужо ў маі 1942 года мясцовыя народныя мсціўцы атрымалі першыя перамогі над акупантамі, і гэта першы бой партызан з немцамі ва ўрочышчы Гнілуха 9 мая 1942 года.
На досвітку, 26 верасня 1942 года, узброеныя да зубоў карнікі абклалі, як таго звера на паляванні, Вялікія Прусы. Заўважыўшы гэта, людзі ў адчаі кінуліся хто куды ў надзеі выратавацца, але натыкаліся на засады, на кулямётныя аўтаматныя чэргі фашыстаў. Да вайны ў вёсцы было 120 двароў, на дзень трагедыі яны ўсе былі знішчаны. Загінула 255 чалавек.
У гэты ж дзень удзельнікі мерапрыемства наведалі велічны помнік-абеліск у памяць аб спаленай вёсцы Вялікія Прусы, а таксама музей народнай славы і памяці. Побач з ім «Сцяна памяці» – бела-шэрыя пліты, на якіх выбіты імёны ўсіх мясцовых жыхароў, якія загінулі падчас той крывавай экспедыцыі карнікаў. На гэтым месцы быў калгас «Шлях камуны», які узначальваў кавалер ордэна Леніна і Знака Пашаны Міхаіл Касінскі.Дзякуючы яму і калгаснікам была ўвекавечана памяць загінуўшых.
Удзельнікі мерапрыемства ўшанавалі памяць загінуўшых у трагедыі хвілінай маўчання, пасля чаго ўсклалі кветкі да памятных знакаў.
Наталля ДАВЫДЗЕНКА
Источник «СП»
