Але ёсць і такія, хто мае прафесійную адукацыю. Адна з іх – жыхарка райцэнтра Ніна Сцяпанаўна Астрэйка (на здымку), вядомая старэйшаму пакаленню раёна як адна з нямногіх жанчын-старшыняў калгаса.
Колькі сябе памятае, Ніна Сцяпанаўна любіла жывёл і расліны, любіла зямлю і ўмела на ёй працаваць. Гэтую любоў ёй паспеў прышчапіць бацька Сцяпан Андрэевіч, які загінуў на франтах Вялікай Айчыннай у 1944 годзе.
- Мяне заўсёды прыцягвала і цяпер прыцягвае зямля. Я не магу ўявіць сваё жыццё без яе, роднай, - так у адным з інтэрв'ю казала Ніна Сцяпанаўна.
Што ж, Ніна Астрэйка мае права так сцвярджаць: за тыя 17 гадоў, на працягу якіх яна кіравала калгасам «Ленінец», змагла падняць гаспадарку на высокі ўзровень. А першую сваю спецыяльную адукацыю жанчына атрымала ў Мар'інагорскім сельскагаспадарчым вучылішчы. Затым была Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія. Таму і цяпер, працуючы ў садзе або агародзе, яна кіруецца навукова-дасведчаным падыходам.
На ўчастку Ніны Сцяпанаўны з вясны і да глыбокай восені радуюць вока разнастайныя кветкі і хмызнякі. І з кожным з іх звязана свая гісторыя. Але асаблівую ўвагу гаспадыня надае травам лячэбным, якія дапамагаюць ёй і яе блізкім захоўваць і ўмацоўваць здароўе.
- У мяне растуць мята перачная, курыльскі чай, лаванда, календула, дэкаратыўныя і лячэбныя эхінацея, шалфей, жывакост. Калі прыходзіць час, я збіраю кветкі і траву і высушваюць іх, – расказвае Ніна Сцяпанаўна.
Клумбы ў двары абсаджаны тагэтысам, да глыбокай восені мільгае дэкаратыўная каляровая капуста. У маі-чэрвені ўчастак залівае яркі півоневы колер: ад разнастайных адценняў ружовага да снежна-белага. Ружы прыцягваюць насычанасцю чырвонага і ружовага колераў. Пляцёнкi фіялетавых і белых клемацісаў ствараюць утульнасць і дораць спакой. Лілеі, гваздзікі, званочкі - ўсяго і не пералічыш! Вятроўнік вязолiстны вядомы ў батанікаў як лабазнiк, адурманьвае сваім водарам.
- Цікавы мне стаў «сувораўскі» лук - дзіўная расліна, якое выкарыстоўваецца ў ежу і ў ландшафтным дызайне. Яго велізарныя бэзавыя кветкі-шары мне вельмі падабаюцца, а вось для ўжывання ў ежу... на аматара, – дзеліцца Ніна Астрэйка.
З кустоў на падворку звяртаюць увагу пачынаючая квітнець ранняй вясной фарзiцыя і набыты ў Батанічным садзе чубушнiк. На жаль, засушлівы перыяд гэтага года адбіўся на хмызняку: яго кветкі былі дробныя і хутка абсыпаліся. Знайшлі сабе месца глог, вейгела, кізіл, рабіна фінская, у якой прыгожае лісце і смачныя, ў адрозненне ад звычайнай, салодкія ягады. А вось дзейцыю белую Ніна Сцяпанаўна калісьці прывезла з «панскага маёнтка з Наднёмання». Раскошны разгалісты куст з белымі стрэламі-мяцёлкамі (валжанка) «прыехаў» з забалочанай мясцовасці, размешчанай недалёка ад Чырвонага Партызана. Рабарбар прывезла з Грозава, дзе знаходзяцца рэшткі сядзібы і некалі прыгожага саду. З яго вараць кампот, варэнне, кісель. Адтуль жа прывезла і барбарыс: ягады ў яго буйней, але не такія духмяныя.
Пры вырошчванні агародных культур Ніна Астрэйка кіруецца таксама навуковым падыходам. Да прыкладу, пры пасадцы агуркоў спачатку выкопвае невялікую траншэю, кладзе туды перагной або скошаную траву, затым - пласт зямлі і палівае, і толькі тады насыпае прарошчанае насенне агуркоў і закрывае зямлёй. Такі спосаб пазбаўляе ад дадатковай падкормкі, так як усе неабходныя карысныя рэчывы расліны возьмуць з перегноя.
Памідоры таксама спачатку сама прарошчвае з насення. Сёлета апрабавала Ніна Сцяпанаўна новы гатунак «чорных» таматаў.
- Вельмі салодкія памідоры. Толькі не адразу вызначыш, калі яны паспеюць. Аказваецца, зялёнае плямка на баку павінна стаць жоўтай – - падказвае Ніна Астрэйка.
Увосень у асноўным Ніна Сцяпанаўна займаецца падкормкай, апрацоўкай раслін ад шкоднікаў, унясеннем ўгнаення. Падыход да кожнай расліны - свой асаблівы. І ўжо зараз, восенню, яна як аграном бачыць, якім будзе ўраджай наступнага года: калі нырка на дрэве круглая – гэта пладовая, а даўгаватая – лісцяная. Застаецца толькі падлічыць і зрабіць высновы.
Дрэвы грэцкіх арэхаў Ніна Сцяпанаўна выгадавала сама з пладоў: замачыла іх у лютым на некаторы час, пакуль не трэснула шкарлупіна і не прадзяўбуўся парастак, а затым ужо высадзіла ў грунт. І цяпер на яе падворку ёсць свая алея з шасці дрэў.
- Спрабавала прарошчваць з набытых на базары арэхаў - не атрымалася. Значыць, іх там моцна апрацоўваюць хіміяй, - робіць высновы гаспадыня.
І ўсё, што ні робіць Ніна Астрэйка, - выразна, з любоў і па-навуковаму.
«СП»
