Пра гэта гаварылі на пашыраным пасяджэнні Капыльскага райвыканкама і райсавета дэпутатаў, абмяркоўваючы тэму аб прымаемых мерах па ўключэнні ў працоўную дзейнасць не занятых у эканоміцы грамадзян раёна.
Як паведаміла начальнік аддзела занятасці ўпраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне райвыканкама Ірына Юхо, у адпаведнасці з Дэкрэтам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь №3 ад 2 красавіка 2015 г. «Аб садзейнічанні занятасці насельніцтва», паказчык па ўдзельнай вазе працаўладкаваных грамадзян, якія звярнуліся ў органы па працы, занятасці і сацыяльнай абароне, за студзень - чэрвень 2023 г. склаў 81,4% (заданне на студзень - чэрвень 2023 г. - 68%). Паказчык па ўдзельнай вазе працаўладкаваных беспрацоўных, якія маюць дадатковыя гарантыі, за студзень - чэрвень 2023 г. па раёне склаў 69 працэнтаў (заданне на студзень - чэрвень 2023 г. - 55 працэнтаў).
Не працуючыя з ліку працаздольных грамадзян змушаны плаціць «камуналку» па поўных тарыфах, якія забяспечваюць стоадсоткавае пакрыццё эканамічна абгрунтаваных выдаткаў. Выліваецца гэта ў дастаткова круглую суму.
– Але трэба настойліва прапаноўваць не занятым у эканоміцы працаўладкаванне, тлумачыць, колькі і чаму людзі губляюць не працуючы, своечасова спаганяць у такіх асоб даўгі, якія ўтварыліся за ацяпленне, гарачае водазабеспячэнне, газ, – лічыць старшыня райвыканкама Сяргей Пілішчык. - Напрыклад, у II квартале 2023 г. у такі пералік уключана: 28 чалавек (паслугі гарачага водазабеспячэння), 19 чалавек (паслугі газазабеспячэння пры наяўнасці індывідуальных газавых ацяпляльных прыбораў). Добра, што ў раёне існуе больш за 300 вакансій, і той, хто сапраўды хоча працаваць, абавязкова знойдзе для сябе прыдатны варыянт.
Паводле інфармацыі аддзела занятасці, колькасць свабодных працоўных месцаў, заяўленых у аддзел наймальнікамі ўсіх форм уласнасці, на 1 ліпеня склала 325 (139,5% да колькасці вакансій на 1.07.2022 г.). На аднаго беспрацоўнага ўмоўна прыпадала 32,5 вакансіі. Адзначаецца павелічэнне долі свабодных месцаў па рабочых прафесіях (на 1.07.2023 г. - 60,9 працэнта ад агульнай колькасці вакансій, заяўленых наймальнікамі, на 1.07.2022 г. - 56,7 працэнта). Найбольш запатрабаванымі ў наймальнікаў з'яўляюцца наступныя прафесіі: вадзіцель аўтамабіля, трактарыст, муляр, тынкоўшчык, электраманцёр, электрагазазваршчык, аператар машыннага даення, жывёлавод. Сярод спецыялістаў і служачых - урач, ветэрынарны ўрач, інжынер, заатэхнік.
– Мы пастаянна кансультуем грамадзян, асабліва падрабязна тлумачым прававыя наступствы гэтага статусу, якія ўпершыню трапілі ў базу даных і, вядома, прапануем варыянты працаўладкавання, – падкрэсліла Ірына Юхо.
Як адзначана, удзельная вага грамадзян, звесткі аб якіх змяшчаюцца ў базе даных, ад агульнай колькасці насельніцтва ў працаздольным узросце (14 551 чалавек на пачатак 2023 года) складае 9,5 працэнта. У адносінах да 338 грамадзян камісіяй прыняты рашэнні аб прызнанні іх занятымі, у тым ліку 66 грамадзян выхоўваюць дзяцей да сямі гадоў, маюць траіх і больш дзяцей, 213 чалавек вырабляюць прадукцыю раслінаводства або жывёлагадоўлі, 57 чалавек - па іншых падставах.
Не занятыя ў эканоміцы 1042 чалавекі, з іх патэнцыйныя плацельшчыкі камунальных паслуг па цэнах, якія забяспечваюць поўнае пакрыццё эканамічна абгрунтаваных затрат на іх аказанне, - 47 чалавек.
Пры працы з базай дадзеных ужыты індывідуальны падыход. Праведзены колькасны і якасны аналіз даных, сфарміраваны банкі даных аб грамадзянах: «хранічна» не занятых у эканоміцы - 405 чалавек; знаходзячыхся на ўтрыманні пажылых бацькоў і блізкіх сваякоў - 6 чалавек; вядучых асацыяльны лад жыцця («ціхія п'яніцы») - 36 чалавек; вядучых асацыяльны лад жыцця і выклікаючых трывогу ў сувязі з невыкананнем супрацьпажарных патрабаванняў - 24 чалавекі; ва ўзросце да 31 года (моладзь) - 320 чалавек; упершыню трапіўшых у базу дадзеных - 239 чалавек. У выніку мер па рэалізацыі Дэкрэта № 3 за студзень - чэрвень 2023 г. працаўладкаваны 201 чалавек з ліку ўключаных у базу даных.
Дэпутат парламента Людміла Ніжэвіч цікавілася, з якімі ж праблемамі сустракаюцца нашы зацікаўленыя службы. У першую чаргу Ірына Юхо назвала адсутнасць прававых умоў для ўсеагульнай занятасці і нізкую наведвальнасць грамадзянамі пасяджэнняў камісіі, а таксама іх нежаданне прадастаўляць звесткі аб працаўладкаванні за межамі Рэспублікі Беларусь, розныя хітрыкі, каб пазбегнуць 100%-ай аплаты і г.д.
Ірына Анатольеўна выказала і прапановы. Сярод іх - увядзенне сацыяльнага падатку для ўсіх грамадзян працаздольнага ўзросту, звесткі аб якіх змяшчаюцца ў базе дадзеных; абавязковая праца для шматдзетных сем'яў, дзе бацька не працуе; аплата ў стопрацэнтным памеры жыллёва-камунальных паслуг не на частку плошчы, у якой зарэгістраваны ўласнік жылля, а на ўсю плошчу жылога памяшкання; для тых, хто выехаў за межы Рэспублікі Беларусь - медыцынская дапамога на платнай аснове. Яна таксама прапанавала ўвесці норму, якая прадугледжвае ўлічваць занятасць бацькоў, пры назначэнні сямейнага капіталу, дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамогі, увесці прымусовую працу для грамадзян, якія вядуць асацыяльны лад жыцця (па аналогіі з Дэкрэтам нумар 18 «Аб дадатковых мерах па дзяржаўнай абароне дзяцей у нядобранадзейных сем'ях»).
У кожнага чалавека, зразумела, сваё жыццё, свой лёс, свой погляд на рэчы, але засмучае тое, што многія ўжо закаранелыя лайдакі не ідуць ні на якія кампрамісы і ўмовы, прапанаваныя камісіяй.
– У нашай краіне для таго, каб чалавек мог працаваць і прыносіць карысць сабе і грамадству, створаны ўсе ўмовы, – падкрэсліла Ірына Юхо. - Рабочыя рукі ўсюды патрэбныя. Маюцца вакансіі. Тым, хто жадае працаваць на сябе, дапамагаюць адкрыць прадпрымальніцтва ці рамесніцтва, аказваюць матэрыяльную дапамогу для старту бізнэсу. Галоўнае, каб у самога чалавека было жаданне працаўладкавацца. А без гэтага ніводная камісія не дапаможа.
Сяргей КОЗЕЛ
Фота аўтара
