Напярэдадні Дня народнага адзінства - 17 верасня, які з 2021 года дзякуючы ўказу Прэзідэнта шырока святкуецца ў нашай краіне, Нацыянальная кінастудыя «Беларусьфільм» прэзентуе, бадай, галоўную кінапрэм'еру года — поўнаметражную гульнявую стужку «На другім беразе».
У здымках удзельнічалі народная артыстка Беларусі Тамара Міронава і заслужаны артыст Беларусі Руслан Чарнецкі. У размове з карэспандэнтам «СБ» яны падзяліліся сваім меркаваннем аб ролі гэтай прэм'еры і дзяржаўных скрэпах, датах і сімвалах, якія аб'ядноўваюць усіх беларусаў.
- Раскажыце, калі ласка, наколькі гэта магчыма, каб не раскрываць усіх таямніц, пра свайго героя, ролю якога вы выконваеце ў фільме.
Руслан Чарнецкі: - Я iграю галоўнага антаганіста. Чалавека моцнага, валявога, годнага суперніка, які не спыніцца ні перад чым, каб дасягнуць сваіх мэтаў. Думаю, што мой герой - вобраз зборны. Падобныя людзі дакладна былі - не добрыя, не дрэнныя, а такія, якія ёсць. Яны служаць незразумела якім ідэалам.
Тамара Міронава: - Мне дасталася роля ўмоўнай бабкі-шаптухі, якая даглядае хворых. Самым складаным стаў эпізод, калі трэба было паведаміць, што ў галоўнага героя памерла маці.
- Як вы рыхтаваліся да гэтай ролі? Можа, давялося вывучыць нейкія гістарычныя матэрыялы, паглядзець дакументальныя фільмы на гэту тэму?
Руслан Чарнецкі: - Гісторыяй я цікаўлюся, таму спецыяльна вывучаць яе не прыйшлося. Я ведаю многае пра гістарычны перыяд, у часы якога разгортваецца дзеянне стужкі. За год да пачатку здымак удзельнічаў у вялікім 16-серыйным праекце «Белтэлерадыёкампаніі» «Засакрэчаная вайна». Цыкл мастацка-публіцыстычных тэлефільмаў, у якім перыяду польскай акупацыі надалі нямала экраннага часу, дапамог шмат даведацца і запазычыць. Цяпер гэта інфармацыя спатрэбілася.
А вось над польскай мовай, на якой гаворыць мой персанаж, прыйшлося папацець. Зрэшты, абышоўся без рэпетытара і вывучыў неабходныя рэплікі самастойна.
- Чаму важна, асабліва ў наш час, вяртацца ў мінулае і нагадваць людзям пра тое, што адбывалася, даносіць гэтыя пасылы праз мастацтва?
Тамара Міронава: - Сёння важна, калі брат ідзе на брата, падымаць тэму мінулага. Усё ідзе па спіралі, адбываецца тое ж самае, што і стагоддзе таму. Нашы дзяды і прадзеды гэта ўжо праходзілі, і нам не варта наступаць на тыя ж граблі. Для гэтага трэба ведаць гісторыю. Разумею, што яе перапісваюць усе, каму не лянота. Але праўда гісторыі ўсё роўна ёсць. Калі ёю не цікавіцца, табе заб'юць галаву чым заўгодна. А калі чытаць, глядзець, думаць пра гэта, усякая лабуда пройдзе міма.
Руслан Чарнецкі: - Нічога новага не скажу, гэта відавочныя рэчы. Народ, які не ведае сваёй гісторыі і сваіх каранёў, не мае будучыні. Гэта старое выказванне, але цалкам дакладнае. Спрачацца з ім бескарысна. Гісторыя дазваляе вучыцца на памылках. Трэба рабіць высновы з падзей мінулага, каб яны дапамагалі планаваць будучыню.
- Прэм'ера стужкі павінна адбыцца 14 верасня — напярэдадні Дня народнага адзінства. Гэта маладое свята паспела стаць значным для кожнага беларуса. Што ў сённяшніх рэаліях служыць каркасам для згуртаванасці народа? Як гэтаму адзінству паспрыяе фільм «На іншым беразе»?
Тамара Міронава: - Аб'ядноўваючым фактарам служыць каханне ва ўсіх яго праявах. А фільм нагадае людзям, што было і што ёсць. Мы павінны звяртаць людзей да гісторыі. Нельга ўпусціць падрастаючае пакаленне.
Руслан Чарнецкі: - У сілу гістарычнай памяці нашага народа, а яна ў нас ёсць, прычым сур'ёзная, у сілу нашага геаграфічнага размяшчэння, мы прайшлі праз многае.
Гістарычная памяць у нас вельмі вострая. Мы выдатна ведаем і памятаем, што менавіта калі мы разам, калі мы адзіны народ, толькі разам мы зможам пераадолець усе цяжкасці.
Гэта не пафас, а факт, дадзенасць. Толькі адзінства дапамагало нам перамагчы ўсе складанасці. У гэтым наша сіла.
Кінастужка нагадае пра гісторыю, нашы памылкi, перамогi. Пра тое, што брат з братам могуць паспрачацца, пасварыцца, але не да смерці, у нашых сэрцах не павінна быць месца для нянавісці.
- Што для вас значыць Дзень народнага адзінства і чаму трэба шанаваць такія даты?
Руслан Чарнецкі: - Для мяне 17 верасня - гэта больш не пра нацыянальнае свята, а пра 2020 год. 17 верасня 2020 года адбыўся жаночы форум у «Мінск-Арэне». Мне выпаў шанец дапамагчы сваёй краіне ў той складаны перыяд, выступіць са сваёй пазіцыяй.
У мяне няма сваякоў на захадзе Беларусі, для нашай сям'і гэты момант не такі балючы. Але ў мяне шмат сяброў і знаёмых, сваякоў якіх асабіста крануў час акупацыі. Мая дача размешчана ў Вілейскім раёне, як раз у месцах, акупаваных палякамі. Мясцовыя жыхары расказвалі, як несалодка ім было. Канцлагеры, закрыццё беларускіх школ і праваслаўных храмаў... Пра гэта трэба памятаць. І гэта свята абавязкова павінна быць. Трэба шанаваць людзей, якія вярнулі нам нашы землі, родных і блізкіх, якія былі больш за 20 гадоў пад Польшчай.
Тамара Міронава: - Я толькі за тое, каб мы аб'ядноўваліся і жылі ў дружбе, як было калісці. Я ўвогуле нарадзілася і вучылася ў Вільні, таму прыняць тое, што адбываецца цяпер, ніяк не магу. Там засталіся аднакласнікі, сяброўка, якая шмат разоў прыязджала ў Беларусь і заставалася задаволеная. У іх ніякіх думак супраць нас няма. Звычайныя людзі ўсё разумеюць, але нічога зрабіць не могуць. Улады дзеляць нейкія гузы-пампушкі, а селянін сядзіць і трапляе пад гэта ўсё, не дай бог, пад вайну. Першы хто на яе пойдзе? Просты чалавек, які ляжа ні за што, як цяпер украінцы.
Гэта цуд, што мы, беларусы, захавалі мір і хочам толькі яго. За гэта Прэзідэнту трэба кланяцца.
Беларусь адносна маленькая, стаіць паміж Расiяй і Захадам, яе ўвесь час цягаюць туды-сюды. Нас увесь час спрабавалі нахіліць. Калі кіраўнік дзяржавы кажа, што суседзяў не выбіраюць, мы павінны жыць з імі нармальна — гэта так. Як бы яны там ні думалі, жылі, мы павінны шукаць мову не вайны, а міру. І Аляксандр Рыгоравіч умее яе знаходзіць.
Трэба падключаць і новае пакаленне, каб моладзь арыентавалася ў жыцці дзяржавы, ведала гісторыю. Неабходна развіваць у людзях жаданне пазнаваць. Упэўнена, што фільм гэтаму пасадзейнічае: чалавек паглядзіць і зацікавіцца, вырашыць пачытаць, якія падзеі адбываліся на нашых землях на самай справе.
ПРА ШТО ФІЛЬМ
Дзеянне стужкі разгортваецца ў 1925 годзе. У Заходняй Беларусі ўжо чатыры гады адбываюцца хваляванні, ідзе партызанская вайна, працуюць агенты савецкай разведкі. А спробы мясцовых жыхароў адстаяць хоць бы ўласную веру і царкву сканчаюцца жорсткім прыгнётам. У цэнтры ўвагі — герой Павел, маці якога гіне ад рук польскіх жандармаў, бацька прапаў без вестак у Першую сусветную, а брат прымае ўдзел у партызанскім руху. Сам хлопец доўгі час спрабуе сысці ад усяго, звязанага з палітыкай, але затым трапляе ў варонку падзей, дзе задзейнічана разведчыца з БССР, і ўлюбляецца…
Крыніца https://www.sb.by/
